Η κοινωνία μας πάντα επηρεαζόταν από τις τεχνολογίες. Η ανάγνωση, η γραφή, η αριθμητική, αλλά και η γεωργία, η εκτυπωτική και το ραδιόφωνο άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο εμπορευόμαστε, ασκούμε τις τέχνες ή την επιστήμη. Η σημαντικότερη τεχνολογία για τον πολιτισμό τον 21ο αιώνα είναι το λογισμικό. Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (Free Software Foundation Europe, FSFE) έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει για τους ανθρώπους στην κοινωνία μας το δικαίωμα να σχεδιάζουν αυτήν την τεχνολογία με τον τρόπο που επιθυμούν.
Σήμερα, δεν μπορούμε πλέον να σκεφτόμαστε τη ζωή χωρίς λογισμικό. Μια τεράστια πλειοψηφία από εμάς δεν μπορεί να περάσει μια ημέρα χωρίς να χρησιμοποιήσει λογισμικό. Πολλοί γνωρίζουν το λογισμικό από τον υπολογιστή τους στο γραφείο, από το φορητό τους υπολογιστή ή το κινητό τους τηλέφωνο. Αλλά βρίσκεται και εκεί όπου δεν είναι αναμενόμενο: σε τρένα, αυτοκίνητα, πλυντήρια, ψυγεία και πολλά άλλα. Όλες αυτές οι συσκευές θα ήταν άχρηστες δίχως λογισμικό. Χωρίς λογισμικό, δεν θα μπορούσαμε να γράφουμε ηλεκτρονικά μηνύματα, ούτε να κάνουμε τηλεφωνήματα, ούτε να ψωνίζουμε ή να ταξιδεύουμε με τον τρόπο που έχουμε σήμερα συνηθίσει. Το λογισμικό είναι το κεντρικό εργαλείο της κοινωνίας μας.
Αν αφήσουμε άλλους να αποφασίζουν για τα εργαλεία μας, θα μπορούν να ασκούν επιρροή πάνω μας. Όποιος αποφασίζει για μια μηχανή αναζήτησης, καθορίζει το αποτέλεσμα της αναζήτησης που πραγματοποιούμε. Όποιος ελέγχει τα ηλεκτρονικά μας μηνύματα μπορεί να μας λογοκρίνει. Το απλό γεγονός του ελέγχου μιας υπηρεσίας επικοινωνιών οδηγεί στην απόκτηση εξουσίας για τις αποφάσεις σχετικά με το ποιος μπορεί να ανταλλάσσει τι και με ποιον. Όποιος αποφασίζει για τον τρόπο λειτουργίας του λογισμικού σε μια εταιρία μπορεί να επιδρά στις διαδικασίες της εργασίας ή να τις εμποδίζει.
Στις μοντέρνες δημοκρατίες που ζούμε, οι εξουσίες είναι διακριτές. Κατανέμουμε νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές εξουσίες ανάμεσα σε διαφορετικά θεσμικά όργανα. Κατανέμουμε τις ευθύνες σε διάφορα επίπεδα αρμοδιοτήτων, π.χ. ομοσπονδιακό, ομόσπονδα κρατίδια και περιφέρειες. Η ελευθερία του τύπου υπάρχει για να εμποδίζει την εμφάνιση μονοπωλίων στην ενημέρωση, όπου μεγάλη εξουσία θα συγκεντρωνόταν σε λίγα χέρια. Ο στόχος είναι πάντα η εξισορρόπηση των εξουσιών ώστε ακόμη και οι μεγαλύτερες αντιφάσεις μας να έχουν θέση στο δημοκρατικό σύστημα.
Θα ήταν μεγάλος κίνδυνος για τη δημοκρατία μας αν το λογισμικό ως κεντρικό εργαλείο της κοινωνίας μας ελεγχόταν μόνο από λίγους ανθρώπους. Όχι μόνο οι επικοινωνίες μας εξαρτώνται από το λογισμικό, αλλά και ένα μεγάλο τμήμα της υποδομής μας. Το FSFE επιθυμεί να εκφράσει τα συμφέροντα των χρηστών και να δώσει τον έλεγχο στο λογισμικό σε όλους. Η κοινωνία δεν μπορεί να είναι εξαρτημένη από τρίτους όταν πρόκειται να σχεδιάσει ένα από τα κεντρικά της εργαλεία.
Η κοινωνία μας πρέπει να δώσει σε όλους τη δυνατότητα να σχεδιάζουν αυτό το εργαλείο μόνοι τους. Για να γίνει αυτό, χρειαζόμαστε τις ελευθερίες να χρησιμοποιούμε το λογισμικό για οποιονδήποτε σκοπό, να κατανοούμε το τρόπο λειτουργίας του, να το διανέμουμε και να το βελτιώνουμε.
Χρήση: Η ελευθερία χρήσης του λογισμικού για οποιονδήποτε σκοπό παρεμποδίζει τις διακρίσεις και δίνει σε όλους τη δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνία.
Μελέτη: Η κοινωνία μας πρέπει να έχει την ελευθερία να κατανοεί τον τρόπο λειτουργίας του σημαντικότερου εργαλείου της.
Διαμοιρασμός: η ελευθερία να μοιραζόμαστε το λογισμικό διασφαλίζει ότι μπορούμε να βοηθάμε ο ένας τον άλλον στη διανομή του λογισμικού.
Βελτίωση: Τέλος, μια κοινωνία πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αλλάζει τα εργαλεία της ή να τα αφήνει να αλλάζουν για να τα αναπτύσσει και να τα προσαρμόζει στις προσωπικές ανάγκες.
Λογισμικό που διασφαλίζει αυτές τις τέσσερις ελευθερίες είναι Ελεύθερο Λογισμικό.
Μια δημοκρατική κοινωνία χρειάζεται ισχυρή υποστήριξη. Το Ελεύθερο Λογισμικό είναι ένα ισχυρό εργαλείο υποστήριξης.
άρθρο του Matthias Kirschner από το FSFE
Μετάφραση από Hellena[ατ]osarena.gr