επαναφορά των 3 Εξουσιών σε Λειτουργίες του Κράτους

[manos_]

Η διάκριση των εξουσιών με την πολιτική της σημασία και άρα με την οργανική θεσμική έννοια του όρου είναι δημιούργημα της αστικής επανάστασης και άρα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο. Με την ουσιαστική ή λειτουργική όμως σημασία του όρου, η ιδέα είναι πολύ παλιά, και απαντάται στον Αριστοτέλη, ο οποίος διέκρινε τρία μόρια στην Πολιτεία, ένα που σκέφτεται και αποφασίζει για τα κοινά, ένα που ασχολείται με τις Αρχές της διοίκησης και ένα που δικάζει[5]. Βασίζεται στη στοιχειώδη διαπίστωση ότι το κράτος και κάθε κράτος εκδηλώνει την εξουσία του, και μεταφορικά τη βούλησή του, προς τρείς κατευθύνσεις τις οποίες ονομάζουμε λειτουργίες. Οι τρεις αυτές λειτουργίες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το περιεχόμενο ή ως προς την ουσία των ενεργειών που επιτελούν, αφού η μία θεσπίζει τους νόμους, θετούς κανόνες δικαίου, επιτακτικούς και αφηρημένους, η άλλη τους εκτελεί και η τρίτη δικάζει σύμφωνα με αυτούς[6]. Έτσι, ρυθμίζοντας την κοινωνική και πολιτική συμβίωση, το κράτος αναπτύσσει δραστηριότητες, που μπορούν να συμπυκνωθούν στην άσκηση τριών διακεκριμένων λειτουργιών, που εκπληρώνουν με τη σειρά τους τρείς διαφορετικούς σκοπούς:με την πρώτη, που αποκαλείται νομοθετική, θεσμοθετούνται νόμοι, θετοί κανόνες συμπεριφοράς γενικοί και αφηρημένοι, με τη δεύτερη, την εκτελεστική, εκτελούνται ή εφαρμόζονται οι νόμοι σε συγκεκριμένη περίπτωση και εξειδικεύεται το περιεχόμενο τους και με την τρίτη, τη δικαστική, τέμνονται με βάση κάποιο νόμο και με τρόπο αυθεντικό και δύναμη δεδικασμένου έννομες διαφορές ή αμφισβητήσεις σχετικά με τα συμφέροντα και τα δικαιώματά του καθένα.
Για να εκπληρωθούν οι τρείς αυτές διαφορετικές, ποιοτικά, λειτουργίες του κράτους, με τρόπο που να αποτρέπεται ο δεσποτισμός και η κατάχρηση της εξουσίας με την συγκέντρωσή τους σε ένα πρόσωπο ή σε ένα κρατικό όργανο, θα πρέπει -κατά την φιλελεύθερη αντίληψη του κράτους και τη συνταγματική οργάνωση της εξουσίας του- κάθε λειτουργία να έχει ανατεθεί σε διαφορετική κρατική εξουσία και να ασκείται από διαφορετικό κρατικό όργανο.

Στην Άμεση Δημοκρατία δεν υπάρχει ένα πρόσωπο, αλλά ολόκληρο το σώμα. Το να μεταφέρονται σε εξουσίες οι λειτουργίες είναι πλεονασμός.

[manos_]

Συνταγματικό Δίκαιο (Ελλάδα) - Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών (σωστότερα: λειτουργιών)
Η μία και αδιαίρετη δημοκρατική εξουσία νομιμοποιεί και συγκεκριμενοποιείται σε τρεις ιδιαίτερες λειτουργίες που θεσπίζει ρητά το Σ. στο άρθρο 26:
• τη νομοθετική > Βουλή και Πρόεδρος της Δημοκρατίας (§1)
• την εκτελεστική > ΠτΔ και Κυβέρνηση (§2)
• τη δικαστική > δικαστήρια (§3)
Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών εμφανίζεται υπό δύο εκδοχές:
• ουσιαστική (αντικειμενική ή ποιοτική): ενδιαφέρει το αντικείμενο κάθε κρατικής λειτουργίας (διάκριση λειτουργιών)
• οργανική (υποκειμενική ή τυπική): ύπαρξη διαφορετικών κρατικών οργάνων που είναι κατ’ αρχήν αρμόδια για την άσκηση κάθε μίας από τις τρεις βασικές εκδηλώσεις της κρατικής εξουσίας (διάκριση οργάνων)
- Η αρχή αυτή εξακολουθεί να διαθέτει φιλελεύθερο περιεχόμενο, καθώς εκφράζει τη νοοτροπία των «ανασχέσεων και εξισορροπήσεων» μεταξύ των κρατικών οργάνων. Το σύγχρονο νόημά της ωστόσο, μεταφέρεται από την αντιδιαστολή Βουλής και Κυβέρνησης στην αντιδιαστολή κυβερνώσας πλειοψηφίας (Κυβέρνηση και κυβερνητικοί βουλευτές) και αντιπολίτευσης. Τέλος, η αρχή σχετικοποιείται, καθώς είναι εκτεταμένο το φαινόμενο της διασταύρωσης των λειτουργιών.

Αυτό που ζητούν οι πειρατές με τη διάκριση των εξουσιών, συμπεραίνω πως είναι να ξεφύγει το πινγκ-πονγκ της εξουσίας από το τραπέζι κυβέρνησης-αντιπολίτευσης.
Ας ανοίξουμε το μυαλό και λίγο παραπάνω, σε ότι αφορά πόλους εξουσίας.

[SNM]

"Διάκριση των εξουσιών" δε σημαίνει απαραίτητα "μεταφορά των εξουσιών", όμως. Αν ήταν έτσι, κανένας ποτέ δε θα οργανωνόταν σε τίποτε. Είναι κάτι σαν "εξειδίκευση". Με την ίδια λογική, αφού όλοι έχουμε εξουσία, δε χρειάζεται δικαστικό σώμα ή αστυνομία. Ακόμη και εσωκομματικά χρησιμοποιείται, όμως. Η ύπαρξη Επιτροπών για τα επιμέρους θέματα δε συνεπάγεται ότι "μόνο τα μέλη της επιτροπής έχουν λόγο και κανείς άλλος". Εφόσον πάψει να συγκεντρώνεται η εξουσία σε 10-20 πρόσωπα, αλλά ευρύτερα, τότε δε θα είναι de facto αρνητική η διάκρισή τους για εξειδίκευση και καταμερισμό έργου, ακριβώς όπως επισημαίνεις στο 2ο post. Είναι άλλο πράγμα ο καταμερισμός κι άλλο η φίμωση του ίδιου του εκλογικού σώματος (απ'το οποίο "πηγάζει" η εξουσία υποτίθεται) προς όφελος συγκεκριμένων κύκλων.

Εκ των πραγμάτων, δε γίνεται να είμαστε όλοι δικαστές, ακριβώς όπως δε γίνεται να είμαστε όλοι γιατροί. Ακόμα και για τη νομοθεσία, αν και πρέπει να έχουμε άποψη και να εισακούεται, πρέπει να υπάρχει και κάποιος μηχανισμός αντικειμενικής εφαρμογής επειδή δεν είμαστε όλοι νομικοί να γνωρίζουμε τα πάντα περί νομοθεσίας (παραθυράκια, εφαρμογή, ερμηνεία, conflicts, μιλάω για καθαρά τεχνικά θέματα όχι για ζητήματα αρχής, εννοείται). Έτσι όπως το ερμηνεύω εγώ, τουλάχιστον, είμαστε μεν υπέρ κάποιων ριζικών αλλαγών και υποστηρίζουμε κάποιες ρηξικελευθες απόψεις, αλλά με ένα μέτρο. Υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι όπως είναι επειδή συμφέρει κάποιους, ναι, αλλά υπάρχουν και πολλά που είναι όπως είναι ως προϊόν εξέλιξης και trial&error και είναι έτσι επειδή πραγματικά προσφέρει ένα αδιάψευστο επίπεδο αποτελεσματικότητας.

Σίγουρα, το ελληνικό μοντέλο είναι (για να ακούγονται και μερικές πικρές αλήθειες) πλέον αντιπαράδειγμα, από εκεί που μια φορά κι έναν καιρό ήταν παράδειγμα, οπότε πρέπει να δούμε τί δεν εφαρμόζεται σωστά (πχ. η νομοθετική λειτουργία έχει περάσει άρδην στα χέρια της εκτελεστικής εξουσίας, ενώ και η δικαστική λειτουργία εξαρτάται άμεσα απ'την εκτελεστική) και να το διορθώσουμε. Δε νομίζω όμως ότι είναι λύση να τα σβήσουμε όλα και να τα αφήσουμε όλα χύμα (όπως διαβάζω το 1ο post - αν κάνω λάθος, αποσύρω). Tweaking χρειαζόμαστε στη δομή, όχι format. Format θέλουμε αλλού (πχ. αντιλήψεις, νοοτροπίες, οικονομία), πιστεύω. Όσον αφορά τις 3 λειτουργίες, έχω κι εγώ την αίσθηση ότι κάτι λείπει, αλλά το δουλεύω ακόμα. Απλά δε νομίζω ότι είναι αυτό, ότι δηλαδή δε χρειάζεται η διάκρισή τους.

Edit: Α, καλά, γράψε άκυρο. Δε σε είχα διαβάσει σωστά στο πρώτο post, διάβασα "Στην Άμεση Δημοκρατία δεν υπάρχει ένα πρόσωπο, αλλά ολόκληρο το σώμα. Το να μεταφέρονται οι εξουσίες είναι πλεονασμός."
Συμφωνώ απολύτως σε πρώτο βαθμό. Πιστεύω ότι χρειάζεται μεν μια αυτονομία, έτσι ώστε να είναι αποτελεσματική η κάθε λειτουργία (extreme παράδειγμα για να το εξηγήσω, φαντάζεσαι να διεξάγει ψηφοφορία ο κάθε προϊστάμενος ΔΟΥ για κάθε χαρτί που υπογράφει; ), όμως δεν πρέπει να είναι "υπεράνω ελέγχου" και πρέπει σίγουρα η κατ'ουσίαν εξουσία να μπορεί ανα πάσα στιγμή να ελέγχει την κάθε λειτουργία. Συμφωνώ ότι θα πρέπει να αλλάξει αυτό. Sorry για το foul στο διάβασμα. Θέλω καφέ, γαμώτο.

[manos_]

Αν, θεσμικά, η "εξουσία" περάσει στην αμεσοδημοκρατική βάση,
αυτό σημαίνει έλεγχο (από τη βάση) όλων των πρώην εξουσιών,
οι οποίες μεταπίπτουν πλέον σε λειτουργίες.

Μια πρόταση είναι ο έλεγχος των εκτελεστικών και δικαστικών με βαθμολόγηση και ενδεχόμενη καθαίρεση
από την βάση, χρειάζεται όμως συζήτηση. Άλλοι προτείνουν πως ο λαός έχει δίκιο πάντα,
ακόμα κι όταν καίει μάγισσες στην πυρά, εγώ λέω πως πρέπει να επιχειρηματολογεί βάσει μιας ηθικής που ψηφίζει ο ίδιος,
πάντως οι "πρώην αποκάτω" πρέπει να ελέγχουν τους "πρώην αποπάνω" με κάποιον τρόπο.

Η αμεσοδημοκρατική βάση είναι μια περίπτωση που ενώ η "εξουσία" είναι μία,
δεν βρίσκεται σε πόλο, δίπολο τρεις πόλους κλπ, αλλά διαχέεται.

[ergoil]

Άλλοι προτείνουν πως ο λαός έχει δίκιο πάντα, ακόμα κι όταν καίει μάγισσες στην πυρά.

Δεν το κατάλαβα αυτό; Πότε έγινε αυτό, με δημοκρατικές διαδικασίας να κάψει ο λαός μάγισσες στην πυρά; Τα ιερατεία έκαιγαν τις μάγισες όχι ο λαός.

Και τον Χριστό, την Μεγάλη Παρασκευή στις 3 Απριλίου, δεν τον σταύρωσε η πλειοψηφία των εβραίων. Κάποιοι εγκάθετοι από κάτω φώναζαν "ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτὸν". Δεν έγινε καμιά καταμέτρηση. Ήταν μια αρχικοποιημένη πλειοψηφία τραμπούκων, ορισμένοι από το ιερατείο, και η βιασύνη του ιερατείου να λήξει η υπόθεση και να τελειώσει γρήγορα η "ψηφοφορία" πριν εμφανιστούν οι φοβισμένοι οπαδοί του Ιησού (που ήταν όμως στην πραγματικότητα περισσότεροι) τους έκανε να φωνάζουν λυσασμένα "άρον-άρον". Ήταν μια κλασική περίπτωση "ψηφοφορίας" που δεν σεβάστηκε την αρχή της μυστικότητας της ψήφου, ψηφοφορίας ορισμένης από ιερατείο, με αρχικοποιημένη πλειοψηφία και με βεβιασμένη ημερομηνία λήξης, αυτή που οδήγησε τον Χριστό στον σταυρό.

Όσον αφορά την δίκη του Σωκράτη, ας μην ξεχνάμε ότι η ποινή στην αρχαία αθήνα ήταν εξορία, και όχι θάνατος. Για να καταδικάσουν οι Αθηναίοι σε θάνατο το σωκράτη, κάτι πολύ σοβαρότερο είχει κάνει. Στην πρόσφατη δίκη που έγινε στις μέρες μας, υπάρχουν έντονες ενδείξεις ότι ο σωκρατής συνομωτούσε με άλλους ολιγαρχικούς για να καταλήσει το πολίτευμα και να φέρει την τυρανία. Άλλωσε τον σωκράτη τον γνωρίζουμε κυρίως από περιγραφές του ολιγαρχικού πλάτωνα. Το τι άτομο ήταν ο πλάτωνας, και πόσο αγαπούσε την αλήθεια, μπορούμε να το καταλάβουμε από το γεγονός ότι αγόρασε όλα τα έργα του μέγιστου Δημόκριτου, και τα έκαψε!

Η σιωπηλή πλειοψηφία λοιπόν, η κοινή γνώμη έχει πάντα δίκιο. Και επειδή έχει δίκιο, γιαυτό και δεν την αφήνουν τα ιερατεία να μιλήσει αιώνες τώρα. Γιαυτό και παραμένει σιωπηλή και φιμωμένη 2500 χρόνια τώρα, από την εποχή του Εφιάλτη του Αθηναίου.

[manos_]

Δεν είπα πως έχει άδικο η γνώμη του κόσμου, είπα πως είναι θέμα συζήτησης.
Μπορεί να παρασύρεται από οραματισμούς όπως του Χίτλερ,
μπορεί να ακολουθεί την ευλογία των σταυροφοριών από τους ιερείς,
μπορεί να φονεύει και να καταδιώκει τους αλλόφυλους από φόβο,
μπορεί να πετά στον Καιάδα τους μη αρτιμελείς κλπ.
Όλοι αυτοί στηρίζουν κάπου το δίκιο τους και ιστορικά δεν κατακρίνονται,
καθώς δρουν βάσει μιας πίστης που κουβαλούν μέσα τους.

20000 με 40000 Αζτέκοι κάθε χρόνο γίνονταν ανθρωποθυσία μέσα σε τρεις ημέρες
και δεν ήταν λίγοι για να φοβούνται να έχουν αντίθετη γνώμη για τη ζωή τους.

Αν κάπου έθετα προσωπικά τη βάση της ηθικής, τον ορισμό του κακού,
αυτό θα εντοπιζόταν στη σπατάλη της φύσης.

Ελπίζω τα υπόλοιπα, πέραν της πρότασης για μια ηθική ως σημείο ελέγχου,
να βοήθησαν.