ΤΙ ΕΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;

[mike1966]

Αγαπητοί φίλοι πειρατές, χαίρετε
Σήμερα δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από δημοσιογράφο για να συζητήσουμε περί άμεσης δημοκρατίας.
Θεωρώ το θέμα εξαιρετικής σημασίας για το Κόμμα μας, μιας και είναι η πολιτικο-ιδεολογική μας σημαία.
Μερικά από τα ερωτήματα, όπως προέκυψαν από τη συζήτηση, ήσαν:
1. Πως ενοούμε τον όρο «Άμεση Δημοκρατία»;
2. Πως φανταζόμαστε να λειτουργεί στις σημερινές συνθήκες (π.χ. πληθυσμιακή κατανομή, κοινωνικό, οικονομικό, μορφωτικό επίπεδο κλπ);
3. Υπάρχουν παραδείγματα εφαρμογής της; Πέτυχαν ή όχι και γιατί;
4. Πόσο και πως μπορεί να εφαρμοστεί στην ελληνική κοινωνία;
5. Πως διασφαλίζεται το αδιάβλητο των ψηφοφοριών στην άμεση δημοκρατία;
6. Σε ειδικά θέματα, όπου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, είναι ορθό να έχουν όλοι λόγο και άποψη;
Καλούμε όλους τους φίλους να συνεισφέρουν με την άποψή τους, ώστε να διαμορφωθεί ένα τελικό κείμενο, που θα μπορεί να αξιοποιηθεί για την «εσωκομματική» μας κατάρτιση και την προβολή μας προς τα έξω.
Παράλληλα, μπορεί όποιος επιθυμεί να συνδράμει και στο

http://piratepad.ca/aNoG3DROMN

όπου έχει ξεκινήσει μια καταγραφή ιδεών.
Παρακαλώ η συζήτηση να κρατηθεί σε καθαρά πολιτικό επίπεδο και να μην εκτραπεί σε προσωπικές, και ανούσιες, προσωπικές αντιπαραθέσεις.
Ευχαριστώ,
Μιχάλης Πετρόπουλος

[mankasp]

Δείτε και αυτό μήπως έχει κάτι που μπορεί να βοηθήσει, είχε γίνει για τις εκλογές:

http://www.pirateparty.gr/wiki/index.php?title=%CE%9C%CF%80%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B1%CF%82

Βασικά δεν βλέπω κάτι για την Άμεση Δημοκρατία μέσα. Όποτε πολύ απλά ότι βγάλετε μπορεί να προσθεθεί εκει.

[panos427]

Κατά την άποψή μου, η οποία δεν είναι ούτε πρωτότυπη ούτε καινοφανής (αυτή είναι η άποψη, μεταξύ άλλων, και του Καστοριάδη), η "άμεση" δημοκρατία είναι η μόνη κατ' ουσίαν δημοκρατία. Η "έμμεση" δημοκρατία δι' αιρετών αντιπροσώπων αποτελεί μία μορφή ολιγαρχικού πολιτεύματος, το οποίο μπορεί μεν να είναι φιλελεύθερο και διακιοκρατικό και να λειτουργεί αποτελεσματικά, δεν παύει όμως να μην είναι δημοκρατικό. Το ότι ο λαός έχει μία αυξημένη επιρροή στις αποφάσεις μίας κοινοβουλευτικά νομιμοποιημένης κυβέρνησης δεν αναιρεί το γεγονός αυτό, αφού άλλωστε ακόμη και σε ένα απολυταρχικό καθεστώς ο λαός δεν παύει να έχει κάποια (μειωμένη) επιρροή, υπό την έννοια των ορίων που τίθενται ως προς την ανοχή της ασκούμενης εξουσίας. Δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου αποφασίζει ο λαός ο ίδιος.

Ένα από τα εμπόδια της δημοκρατίας (της "άμεσης" δημοκρατίας) είναι καθαρά πρακτικό, ιδίως σε μεγάλα κράτη και πολυάριθμους λαούς. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τον κοινοβουλευτισμό: Δεν αποφασίζει για κάθε ζήτημα η βουλή, αλλά με νόμους παρέχει νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις σε διοικητικά όργανα (υπουργούς, περιφερειάρχες, δημοτικά συμβούλια κλπ), με αποτέλεσμα μεγάλος όγκος της νομοθεσίας να αποτελείται από διοικητικές κανονιστικές πράξεις (π.χ. ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας είναι προεδρικό διάταγμα και όχι νόμος). Ωστόσο, όταν το πρόβλημα είναι μόνο πρακτικό, αλλά υπάρχει κατάλληλη βούληση, λύσεις βρίσκονται.

Το σημαντικό για τον χαρακτήρα ενός πολιτεύματος είναι το ποιος λαμβάνει τις καίριες αποφάσεις. Εδώ θα μπορούσαν να υποστηριχθούν πολλές εναλλακτικές με την ίδια βαρύτητα. Θεωρώ ότι είναι πολύ εφικτό και επιθυμητό για πολύ σημαντικές αποφάσεις (σημαντικοί νόμοι, διεθνείς συνθήκες κλπ) να διενεργούνται δημοψηφίσματα. Ή και για τελικές εγκρίσεις σημαντικών νομοθετημάτων ως σύνολα, αφού υποστούν επεξεργασία από ένα κοινοβούλιο.

Νομίζω ότι μία λύση προς την κατεύθυνση επίτευξης αμεσοδημοκρατικής διακυβέρνησης είναι η υιοθέτηση κληρωτού κοινοβουλίου: 500 βουλευτές με κλήρωση (κάθε περιφέρεια στέλνει εκπροσώπους με κλήρωση μεταξύ όλων των πολιτών της ανάλογα με τον πληθυσμό της), με δίμηνη θητεία (ή εξάμηνη ή ό,τι άλλο - άλλη συζήτηση αυτή...), οι οποίοι αποτελούν το νομοθετικό σώμα και αποφασίζουν για τις προτάσεις που εισηγείται η κυβέρνηση και ένα εισηγητικό όργανο (ας το πούμε Εισηγητικό Συμβούλιο), το οποίο αποτελείται από 10 μέλη, ένα μέλος για καθένα από τα 10 πρώτα κόμματα στις εκλογές, από τα οποία το πρώτο (με πάνω από 50%, αλλιώς σε δεύτερες εκλογές μεταξύ των δύο πρώτων) σχηματίζει κυβέρνηση (Πρωθυπουργό που διορίζει υπουργούς). Θεωρώ ότι ο κάθε πολίτης, ακόμη και ο πιο απλός, αμόρφωτος, άξεστος κλπ, έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και ανησυχία για την ψήφο του, από τον οποιονδήποτε επαγγελματία βουλευτή, ο οποίος θυσιάζει τα πάντα στο βωμό της κομματικής πειθαρχίας και της πολιτικής του καριέρας.

Τα δημοψηφίσματα, όπου εφερμόστηκαν, δεν απέτυχαν. Ακόμη και στην Ελλάδα, με δημοψήφισμα νομιμοποιήθηκε η αποπομπή του βασιλιά...

Αυτά για αρχή. Νομίζω ότι η ιδέα είναι απλή, όπως και η εφαρμογή της. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι κάποιοι δεν θέλουν και οι πολλοί δεν πιστεύουν ότι τα πράγματα μπορούν να δουλέψουν αλλιώς (έτσι έλεγαν όμως και πριν από 23 χρόνια, μία ημέρα πριν από την πτώση του τείχους του Βερολίνου...)

Είμαι έτοιμος να επεξεργαστούμε μία πρόταση συνταγματικής αναθεώρησης, προκειμένου να την υποβάλουμε στα μέλη για φήφιση ως θέση του κόμματος.

Πάνος Σιμιτός, Δικηγόρος, Σαντορίνη
ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ

[Σπύρος Σαββανής]

Παραθέτω ένα κείμενο που είχε καταρτιστεί συλλογικά και είχε ψηφιστεί από την λαϊκή συνέλευση Κέρκυρας, από την εποχή των "πλατειών", Οκτώβριος 2011.

ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
(Όπου αναφέρεται η λέξη εκπρόσωπος, εννοείται ότι είναι άμεσα ανακλητός από το σώμα το οποίο τον εξέλεξε και το οποίο το εκπροσωπεί.)
Οργάνωση πολιτών σε λαϊκές συνελεύσεις σε κάθε γειτονιά και χωριό. Οι συνελεύσεις αυτές έχουν την αρμοδιότητα να αποφασίζουν για τα προβλήματα της περιοχής τους και αναλαμβάνουν την υλοποίηση και τον έλεγχο των αποφάσεών τους. Μέλη των λαϊκών συνελεύσεων μπορούν να είναι όσοι ζουν και εργάζονται στην περιοχή, και δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους. Ενθαρρύνεται η λήψη αποφάσεων με μεγάλη πλειοψηφία. (προβληματισμός πάνω σε συγκεκριμένα ποσοστά, ανάλογα με την φύση των αποφάσεων).
Για θέματα που αφορούν τον εκάστοτε Νομό, συγκροτείται συνέλευση Νομού την οποία απαρτίζουν με τη φυσική τους παρουσία εκπρόσωποι των τοπικών λαϊκών συνελεύσεων. Κατά τον ίδιο τρόπο εκλέγονται εκπρόσωποι από τις συνελεύσεις των Νομών, για τις συνελεύσεις επιπέδου Περιφέρειας καθώς και κράτους. Σε όλες τις προαναφερθείσες συνελεύσεις εκπροσώπων (Νομού, Περιφέρειας, Κράτους), δικαίωμα ψήφου εκτός από τους παρευρισκόμενους εκπροσώπους έχουν όλοι οι κάτοικοι άνω των 16 ετών της αντίστοιχης περιοχής. Ομοίως δικαίωμα υποψηφιότητας εκπροσώπου για το ανώτερο κλιμάκιο δεν έχουν μόνο τα παρόντα μέλη της κάθε συνέλευσης, αλλά όλοι οι πολίτες του γεωγραφικού χώρου (γειτονιά, νομός, περιφέρεια). Οι συνελεύσεις μεταδίδονται ζωντανά στην τηλεόραση και η ψηφοφορία διενεργείται με την βοήθεια ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, ή με τρόπους που θα ορισθούν ειδικότερα.
Οι λαϊκές συνελεύσεις όλων των επιπέδων εκλέγουν άμεσα ανακλητά εκτελεστικά όργανα, τα οποία διεκπεραιώνουν τις αποφάσεις και λογοδοτούν στις ΛΣ, ως προς την εκτέλεση των αποφάσεων αυτών. Για θέματα τα οποία χρήζουν επιστημονικής ή άλλης κατάρτισης καλούνται ειδικοί του αντικειμένου, οι οποίοι γνωμοδοτούν σχετικά και τελικά αποφασίζουν οι ΛΣ.
Παράλληλα με τις συνελεύσεις πολιτών, θεσμοθετούνται συνελεύσεις σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Οι εργαζόμενοι με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες αποφασίζουν για τις διαδικασίες λειτουργίας του εργασιακού τους χώρου και αυτοαξιολογούν το έργο τους. Οι λαϊκές συνελεύσεις εργαζομένων αλληλεπιδρούν με τα αντίστοιχα κατά περίπτωση κλιμάκια συνελεύσεων πολιτών, υποβάλλοντας προτάσεις γνωμοδοτικού χαρακτήρα. Οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται από τις συνελεύσεις πολιτών.

[nerfe]

Δεν υπάρχει άμεση δημοκρατία αν δεν συνδυαστεί με κοπή νομίσματος που να αντιπροσωπεύει την κυριαρχία της.
Άμεση δημοκρατία με πολυεθνικό νόμισμα δεν γίνεται, εκτός και αν είναι πολυεθνική και αυτή.

[Σπύρος Σαββανής]

Μοναδικό αλλά καταλυτικό ιστορικό παράδειγμα εφαρμογής της Άμεσης Δημοκρατίας υπήρξαν τα 142 χρόνια (462-320πΧ) της Αθήνας. Την περίοδο αυτή στην Αθήνα ουσιαστικά θεμελιώθηκε ο πολιτισμός που επικρατεί στον πλανήτη τις τελευταίες 2,5 χιλιετίες. Οι ολιγαρχικές δυνάμεις της αρχαίας Ελλάδας, πρώτα η Σπάρτη με τους συμμάχους της και τον πελοποννησιακό πόλεμο, και στη συνέχεια οι Μακεδόνες, κατάφεραν να εξαφανίσουν το πολίτευμα αυτό από προσώπου γης. Έκτοτε βέβαια, η αναμφισβήτητη τελειότητα του πολιτεύματος ανάγκασε όλα τα μεταγενέστερα καθεστώτα, από τους Ρωμαίους μέχρι τον Σαμαρά, να διατείνονται ότι υπάρχει δημοκρατία, με αποτέλεσμα ο όρος να έχει εκφυλιστεί. Στους μεταγενέστερους χρόνους η άμεση δημοκρατία ήταν αδύνατον να εφαρμοστεί, εξαιτίας της γιγάντωσης των κοινωνιών, που καθιστούσε απαγορευτική τη συμμετοχή όλων στα κοινά.
Αυτό δείχνει ότι μπορεί να αλλάξει όμως στον 21ο αιώνα. Τα τεχνολογικά μέσα με προεξέχον το διαδίκτυο, πανεύκολα πλέον μπορούν να ανοίξουν στον απλό πολίτη ένα παράθυρο παρακολούθησης προς την αίθουσα λήψης αποφάσεων, αλλά και μια δυνατότητα να συναποφασίζει επί παντός επιστητού.
Το αδιάβλητο των ψηφοφοριών στην ΑΔ μπορεί να διασφαλιστεί 100% μόνο με την αρχή της διαφάνειας. Κάθε πολίτης είναι υπεύθυνος έναντι της κοινότητας για όλες τις επιλογές του και δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από μια μυστική ψήφο. Σε μια κοινωνία άμεσης δημοκρατίας είναι όλοι επώνυμοι και δεν έχουν να κρύψουν τίποτα που να αφορά έστω και σε ελάχιστο βαθμό τις συλλογικές υποθέσεις.

[nerfe]

Σε μια κοινωνία άμεσης δημοκρατίας είναι όλοι επώνυμοι και δεν έχουν να κρύψουν τίποτα που να αφορά έστω και σε ελάχιστο βαθμό τις συλλογικές υποθέσεις.

μπούρδες! Η ψήφος από την αρχαιότητα ήταν μυστική. Η ψήφος, το λέει η λέξη , είναι ένα μικρό πετραδάκι άσπρο ή μαύρο, το οποίο το έριχναν μέσα σε κάποια ψηφομηχανήματα, τα οποία έχουν σωθεί και υπάρχουν στο αρχαιολογικό μουσείο. Επίσης υπήρχε και η ψήφος δια βοής, πάλι ανώνυμη. Και φυσικά τα όστρακα όπου ψήφιζες γράφοντας κάτι, πάλι ανώνυμα.

Αυτή η επιμονή της καταμέτρησης του τι πιστεύει ο καθένας, είναι νεοταξική αντιδημοκρατική εφεύρεση.

Και όλοι οι ψευτο αμεσοδημοκτάτες, κουβέντα για το νόμισμα.Άμεση δημοκρατία με πολυεθνικό νόμισμα δεν γίνεται, εκτός και αν είναι πολυεθνική και αυτή.

Αυτά που λέτε δεν είναι δημοκρατία, είναι γιαλαντζί ....

[agelos]

Θ α προσπαθήσω να απαντήσω στις ερωτήσεις όπως ακριβως κατατέθηκαν.

1. Πως ενοούμε τον όρο «Άμεση Δημοκρατία»;

πιστεύω ότι ο ορισμός είναι κάτι που πρέπει όλοι μας να υοθετήσουμε

"Η άμεση δημοκρατία, γνωστή και υπό τον όρο καθαρή δημοκρατία, αποτελεί έναν τύπο δημοκρατίας και θεωρίας πολιτικών δικαιωμάτων όπου η εξουσία εδράζεται στη συνέλευση όλων των πολιτών που συμμετέχουν σε αυτήν."

2. Πως φανταζόμαστε να λειτουργεί στις σημερινές συνθήκες (π.χ. πληθυσμιακή κατανομή, κοινωνικό, οικονομικό, μορφωτικό επίπεδο κλπ);

Εδω θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλές παραλλαγές της. απο τοπικές συνελεύσεις (και συνένοση των αποφάσεων τους ώστε να ακολουθούνται η επιλογή της πλειοψηφιας, απλής ή ενισχυμένης 70%) μέχρι την χρήση ψηφιακών συστημάτων όπου ο καθένας απο το σπίτι του να αποφασίζει. βέβαια υπάρχουν και τα μεταβατικά στάδια όπου οι 2 αυτές επιλογές θα ενώνονται κατα περίπτωση. Προσωπικά οραματίζομαι ψηφιακές ψηφοφορίες για τα ασημαντα θέματα (ώστε σε περίπτωση "παρέμβασης" η ζημια να είνι μικρή) και ψηφοφορίες με κάλπες και φσική παρουσία σε σημαντιά θέματα. Επίσης θα ήθελα ο οποιοδήποτε πολίτης να μπορεί να θέτει μια ψηφοφορία αφου θα έχει μια στηριξη (20-30% του εκλογικού σώματος) για οτιδήποτε τον απασχολεί. (φυσικά μιλάμε όχι για προσωπικά ζητήματα)

3. Υπάρχουν παραδείγματα εφαρμογής της; Πέτυχαν ή όχι και γιατί;

Δεν μπορούμε να δώσουμε παραδείγματα πριν καταλήξουμε πως θέλουμε να λειτουργεί ακριβώς η άμμεση δημοκρατια (βλέπε παραπάνω). παραδειγματικά θα μπορούσαμε να λάβουμε τα πλεονεκτήματα και μόνο απο κάθε εφαρμογή της στο παρελθόν (αρχαία αθήνα, αρχαία ρώμη, μασαίωνα και συγχρονη ερυώπη όπως ελβετίας, καναδά κλπ) και να φτιάξουμε την άμμεση δημοκρατία όπως προκύψει.

4. Πόσο και πως μπορεί να εφαρμοστεί στην ελληνική κοινωνία;

Χρειαζεται χρόνο σίγουρα για να καταλάβει ο έλληνας ότι με την έμμεση δημοκρατία δεν υπάρχει μέλλον μιας και πάντα τα συμφέροντα λίγων θα είναι στο προσκήνιο. Θα μπορούσε να ξεκινήσει με ανάθεση πρωτοβουλιών σε τοπικές κοινωνίες και αργότερα με την ωρίμανση και της ψηφιακής τεχνολογίας σε μεγαλλύτερης έκτασης αναθέσεων για αποφάσεις απο τους πολίτες. Δηλαδή το σωστότερο, κατ εμέ, είναι να κρατησουμε τις κάλπες για τοπικές ψηφοφορίες ενω παράλληλα να περιορίσουμε τις αρμοδριότητες των δηημοσίων οργάνων (δημάρχων κλπ) ώστε να πρέπει να πάρουν το "οκ" με δημοψήηφισμα για κάθε τους απόφαση που θέλουν να πάρουν. Ετσι όλοι μας σιγα σιγα θα αισθανθούμε υπεύθυνοι και θα μπούμε στην διαδικασία να ενημερωνόμαστε πριν ψηφίσουμε για κάτι.

5. Πως διασφαλίζεται το αδιάβλητο των ψηφοφοριών στην άμεση δημοκρατία;
Προφανώς και ακόμη δεν μπορεί να εξασφαλιστεί γι αυτό ειναι απαραίτητες και οι κάλπες στα σημαντικά όπως προανέφερα

6. Σε ειδικά θέματα, όπου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, είναι ορθό να έχουν όλοι λόγο και άποψη;
Πρόβλημα που θα μπορούσε να ξεπεραστεί έυκολα προσλαμβάνοντας "ειδικούς" να καταρτησουν την άποψη τους για ένα θέμα προς πρέπει να κινηθούμε και γιατί. Άνθρωποι που θα είναι στον τομέα τους. Εχωντας 3-4 διαφορετικες προτασεις και παράλληλα με δημόσια διαβούλευση αλλα και προσωπική ενημέρωση που θα προκύψει κατ΄ανάγκη ,οταν θα χρειάζεται καθημερινά να αποφασίζουμε για κάτι και θα είμαστε εμεις οι αποδοχεις των αποφάσεων, θα επιλέγεται κατα πλειοψηφία πως θέλουμε σαν κοινωνία, τοπική και μή, να κινηθούμε. Σε διαφορετική πρίπτωση θα μπορουσαμε να εχουμε διορισμένους υπαλληλους για πολυ σημαντικά θέματα με εξάμηνη θητεία και αξιολογηση μετα το πέρας αυτης της θητείας. (όπως λειτουργουν οι μεγάλλες πολυεθνικές εταιρίες) Αν η έκθεση που θα προκύψει απο την ψηφοφορία των πολιτών είναι θετική παραμένει στην θέση του αν όχι γινεται η αντικατάσταση του.

Κάθε πολίτης είναι υπεύθυνος έναντι της κοινότητας για όλες τις επιλογές του και δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από μια μυστική ψήφο. Σε μια κοινωνία άμεσης δημοκρατίας είναι όλοι επώνυμοι και δεν έχουν να κρύψουν τίποτα που να αφορά έστω και σε ελάχιστο βαθμό τις συλλογικές υποθέσεις.

σπύρο θα διαφωνήσω μαζί σου. η ψήφος πρέπει να είναι μυστική ώστε να μπορεί ο καθε ένας να ψηφίζει πραγματικα κατα συνήδηση και να μη φοβάτε για τίποτε. ειναι και θέμα ψυχολογιας. ότν δε σε βλέπον είσαι ο πραγματικός εαυτό συ...

[nerfe]

agelos για την δημοκρατία και την σχέση της με το νόμισμα τι έχεις να πεις;
μπορεί μια δημοκρατία να έχει νόμισμα που δεν το κόβει αυτή, και παρόλαυτά να είναι δημοκρατία;

[Σπύρος Σαββανής]

@ nerfe: Γιατί αρπάζεσαι έτσι εύκολα; Αν διαφωνείς σε ένα σημείο με κάποιον, δε σημαίνει ότι απαραίτητα διαφωνείς σε όλα μαζί του. Πολύ σωστά το λες ότι χρειάζεται ξεχωριστό νόμισμα, αν εγκαθιδρυθεί ΑΔ σε ένα μόνο κράτος. Εγώ θα το πήγαινα και ακόμα παραπέρα. Εικονικό ψηφιακό νόμισμα σε διαφανή ιντερνετική πλατφόρμα για κάθε πολίτη με δικό του λογαριασμό και ανώτερα και κατώτερα όρια που ορίζει η κοινότητα (δες σύστημα LETS, όπως εφαρμόζεται από αρκετά δίκτυα ανταλλαγών ήδη στην Ελλάδα). Η κοπή φυσικού νομίσματος καθιστά ευκολότερη τη δουλειά των λαμογιών, που θα μπορούν να το συσσωρεύουν και σύντομα να έχουμε πάλι τα ίδια.

Όσον αφορά το θέμα της μυστικότητας της ψήφου, σου επιστρέφω τους χαρακτηρισμούς «γιαλατζί» και «μπούρδες», διότι:
Είναι ολοφάνερο ότι οι Αθηναίοι δεν εισήγαγαν τα πετραδάκια και τα όστρακα γιατί ήθελαν να είναι μυστική η ψήφος, αλλά για χρηστικούς λόγους, επειδή στις ψηφοφορίες συμμετείχαν χιλιάδες άτομα και ήταν αδύνατο να μετρηθούν χέρια. Εξάλλου και στην δια βοής ψηφοφορία, αν παρακολουθήσω το πρόσωπο κάποιου, ξέρω τι ψηφίζει.
Στην τελική, ψάχνοντας την άμεση δημοκρατία του 21ου αιώνα, δεν αποτελεί επιχείρημα η ρήση χωρίς αιτιολογία, ότι στην αρχαία Αθήνα γινόταν κάτι με τον τάδε συγκεκριμένο τρόπο. Πες μας για ποιόν λόγο κατά τη γνώμη σου δεν πρέπει να ξέρω εγώ την άποψή σου για τα συλλογικά θέματα. Και για να σε προλάβω, δεν μιλάω για τώρα, όπου αναγνωρίζω και υπερασπίζομαι το δικαίωμά σου να είσαι ανώνυμος, λόγω των εξευτελισμένων συνθηκών της κοινωνικής ζωής, αλλά για μια υποθετική κοινωνία άμεσης δημοκρατίας.