Vassilis Perantzakis έγραψε:
Πρέπει το ΦΠΑ να διαφέρει στα νησιά και στην παραμεθόριο; Είναι κίνητρο για να μείνει κάποιος στην περιοχή όπως σχεδιάστηκε; Υπάρχουν καλύτερα κίνητρα που απλοποιούν και την φορολογία σε όλη την χώρα; Αυτά είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντάμε και όχι να έχουμε τοπικιστικές αντιπαραθέσεις.
Ο ΦΠΑ είναι ο φόρος που πληρώνω εγώ ο καταναλωτής για να μου φορολογήθούν τα εισοδήματα που χρησιμοποιώ για κατανάλωση. Απλός οικονομικός ορισμός.
Δεν έχει να κάνει τίποτα με τον επιχειρηματία που απλά αναλαμβάνει να τον συλλέξει για λογαριασμό του Κράτους.
Δεν έναι εργαλείο περιορισμού του περιθώριου κέρδους όπως νομίζουν πολλοί και δυστυχώς εδώ μέσα και όταν τον αποδίδει ο επιχειρηματίας, δεν φορολογείται όπως πάλι νομίζουν πολλοί. Ο μόνος που έχω φορολογηθεί από τον ΦΠΑ είμαι εγώ ο καταναλωτής και ο επιχειρηματίας είτε αποφασίζει να κλέψει τους φόρους μου γιατί θέλει αυτά τα λεφτά, είτε τα αποδίδει ακέραια (πράγμα σπανιο στην Ελλάδα του σήμερα).
Η συνήθης δικαιολογία για την κλοπή του ΦΠΑ ή για την μείωση του ΦΠΑ και πάγια νεοφιλελεύθερη θέση είναι ότι περιορίζει το περιθώριο κέρδους (Profit Margin). Αγνοεί αυτή η νεοφιλελεύθερη θέση ότι αν θές να αυξήσεις το περιθώριο κέρδους θα πρέπει να στίψεις το κεφαλάκι σου και να βρείς ένα πιο αποδοτικό επιχειρηματικό μόντέλο (bussines plan) και όχι η προφανής να κλέβεις το κοινωνικό κεφάλαιο. Δεν είναι τυχαίο ότι τα επιχειρηματικά μοντέλα πατεντάρονται.
Με βάση τα παραπάνω ας δούμε τον ΦΠΑ στα νησιά.
Η λογική πίσω από την μείωση του ΦΠΑ στα νησιά είναι να προστατέψει την καταναλωτική δύναμη των κατοίκων. Ένας δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος που παίρνει σταθερό μισθό σε όλη την επικράτεια θα πρέπει να μπορεί να αγοράσει τα ίδια ακριβώς πράγματα τόσο στη νησιωτική όσο και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Για να το κάνει αυτό ΦΟΡΟΑΠΑΛΛΑΣΕΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ. Αυτό όμως δεν το βλέπουμε να γίνεται λόγω της διαστρεύλωσης από την μεριά των εμπόρων ότι ο ΦΠΑ είναι άμεσα συνδεδεμένος με το περιθώριο κέρδους. Έτσι βλέπουμε οι έμποροι να χρησιμοποιοπυν την μείωση του ΦΠΑ για να κερδοσκοπίσουν αυξάνοντας το περιθώριο κέρδους τους με πρόσχημα τα αυξημένα έξοδα μεταφορικών κλπ.
Οπότε εφόσον ένα προϊόν στην νησιωτική Ελλάδα δεν έχει την ίδια τιμή με την ηπειρωτική Ελλάδα έχουμε σαφή κερδοσκοπία των εμπόρων και η φοροαπαλλαγή του καταναλωτή για προστασία της αγοραστικής του δύναμης, έχει αποτύχει τον σκοπό της.
Αν θέλουμε να επιμείνουμε στην εσφαλμένη αυτή πρακτική θα πρέπει να φροντίσουμε ότι εξυπηρετεί τον σκοπό της την προστασία του καταναλωτή και όχι την κερδοσκοπία των εμπόρων. Άρα θα πρέπει να θέσεις πλαφόν περιθώριου κέρδους για τη νησιωτική Ελλάδα. Αυτό όμως θα σου κοστίσει πολύ λόγω του κόστους να προσλάβεις επιπλέον υπαλλήλους για διοικητικούς ελέγχους, κόστος διοικητικών κυρώσεων, έξοδα εκτός έδρας των υπαλλήλων κ.α. Από την άλλη είμαι σίγουρος ότι οι έμποροι των νησιών θα ξεσηκωθούν.
Πολύ φθηνότερα σαν Κράτος θα σου ερχόταν, για να επιτύχεις τον σκοπό σου της προστασίας της αγοραστικής δύναμης, να μην πειράξεις τον ΦΠΑ και να δίνεις ένα μισθό 200 ευρώ κάθε μήνα σε κάθε μόνιμο κάτοικο της νησιωτικής Ελλάδας. Λύση που είναι σαφώς πιο δίκαια για όλους τους κατοίκους των νησιών και όχι μόνο για τους εμπόρους και που εξυπηρετεί τον σκοπό σου. Από την άλλη όμως μία τέτοια λύση έχει άλλα προβλήματα.
- Προβλήματα νοοτροπίας. Δημιουργεί μία νοοτροπία αντιπαραγωγικής τεμπελιάς στους κατοίκους των νησιών οι οποίοι βλέπουν ότι δικαιούνται εισόδημα μόνο και μόνο λόγο τόπου διαμονής και όχι λόγω προσφοράς έργου. Και επειδή η προσφορά έργου είναι κοπιαστική διαδικασία είναι πιο εύκολο να στρέφουν όλη την ενέργεια τος να τσαμπουκαλευτούν αύξηση των εισοδημάτων λόγω χώρου διαμονής από το να στρέψουν την ενέργεια τους σε κερδοφόρες δραστηριότητες που θα βελτιώσουν το επίπεδο ζωής τους.
Λέει πχ ο baskin για το κόστος ύδρευσης στα νησιά. Το κόστος ύδρευσης στα νησιά είναι μεγάλο γιατί είτε χρησιμοποιείται πετρέλαιο για την αφαλάτωσή του είτε χρησιμοποιούνται υδροφόρα καράβια. Αν αντί να πιέζουν για την διασύνδεση των νησιών για να μπορούν να μπούν εκατοντάδες ανεμογεννήτριες στα νησιά με ότι κόστος (περίπου 12 δις ) αυτό συνεπάγέται για τον προϋπολογισμό αλλά και με ότι προβλήματα και κόστος αυτό συνεπάγεται για το δίκτυο (smart grid κόστος περίπου 100 δις) βάζαν μία ανεμογεννήτρια σε κάθε νησί για αφαλάτωση και μία ηλιοθερμική μονάδα παραγωγής ύδατος, θα είχαν κατα πολύ μειώσει το κόστος ύδρευσης αλλά και την αυτάρκεια σε νερό σε όλα τα νησιά. Από την άλλη θα εξαφανίζαμε τα προβλήματα της στοχαστικότητας του ανέμου που δημιουργεί την αύξηση του κόστους (100+ δις ) στον προϋπολογισμό αλλά και η τεχνολογία για όλα τα παραπάνω δεν καλύπτεται από πατέντες και θα έδινε πραγματικά ανάπτυξη στην χώρα μας λόγω δυνατότητας 100% Ελληνικής προστιθέμενης αξίας.
- Προβλήματα ηθικής. Κατά πόσο είναι δίκαιο και ηθικό να προστατεύεται η καταναλωτική δύναμη του κατοίκου των νησιών.
Κατ'αρχήν είναι δεδομένο ότι ο κάτοικος των νησιών παίρνει μεγαλύτερο κοινωνικό μισθό από τους υπόλοιπους Έλληνες. (τις εξόδους ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ τις γνωρίζω από το γραφείο που δίνει την εντολή για να σηκωθεί ένα ελικόπτερο ΕΚΑΒ και δεν την βγάζω αυθαίρετα με δεδομένο πόσα ελικόπτερα προσγειωθήκαν στην Σχοινούσα).
Οι δικαιολογίες που ακούγονται για επιπλέον προνομιακή μεταχείρηση είναι το αυξημένο μεταφορικό κόστος, η δυσκολία στις μεταφορές και ο κίνδυνος απομόνωσης, το εθνικό συμφέρον να κατοικούνται τα νησιά, η προσφορά από τον τουρισμό.
Κάθε ένα από τα παραπάνω προβλήματα όμως σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ελλάδα όμως.
Λέει πχ ο baskin για την σημασία που δίνει η ΕΕ για το κόστος ναυτιλιακών μεταφορών. Δεν λέει όμως ότι στην ΕΕ το κόστος χερσαίων μεταφορών θεωρείται λυμένο με την δημιουργία και διατήρηση σιδηροδρομικού δικτύου σε κάθε γωνιά της ηπειρωτικής χώρας κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Άρα κόστος μεταφορών για την Ελλάδα υπάρχει τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά. Από την άλλη κόστος ναυτιλιακών μεταφορών έχει και ο κάτοικος της Κρήτης. Άρα ο κάτοικος των νησιών δεν βρίσκεται σε μειωνεκτικότερη θέση εν σχέση με τους υπόλοιπους κατοίκους της Ελλάδας.
Οι δυσκολίες στις μεταφορές και αποκλεισμος δεν είναι κάτι που το αντιμετωπίζουν μόνο οι κάτοικοι των νησιών. Όποτε χιονίζει ή βρέχει έντονα το αντιμετωπίζουν και οι περισοτεροι των κατοίκων την ορεινής ηπειρωτικής Ελλάδος. Άρα πάλι δεν δικαιολογείται η προνομιακή μεταχείρηση των κατοίκων των νησιών γιατί πάλι δεν βρίσκονται σε μειωνεκτικότερη θέση εν σχέση με όλους τους υπόλοιπους Έλληνες.
Τα χαμηλά εισοδήματα των κατοίκων ορισμένων νησιών (και όχι όλων) λόγω χαμηλών πλουτοπαραγωγικών πηγών πάλι δεν μπορούν να θεωρηθούν επαρκή δικαιολογία γιατί πάλι δεν διαφέρουν από τα χαμηλά εισοδήματα άλλων περιοχών με περιορισμένες πλουτοπαραγωγικές πηγές όπως είναι η Ήπειρος, η Δυτική Μακεδονία, η Θράκη, η Ορεινή Στερεά Ελλάδα, η κεντρική Πελοπόνησος με παρεμφερή προβλήματα που αυξάνουν το κόστος κατανάλωσης όπως πχ μταφορικό κόστος.
Το εθνικό συμφέρον για τα νησιά πάλι δεν διαφέρει ως προς το εθνικό συμφέρον εν σχέση με τους κατοίκους όλων των παραμεθορίων περιοχών στην ηπειρωτική Ελλάδα, ξεκινώντας από τον Έβρο και καταλήγοντας στα Ιωάννινα και βάζοντας μέσα και την Κρήτη που προσφέρει σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα στην χώρα ισάξια με αυτά του Καστελόριζου. Άρα πάλι δεν τίθεται θέμα προνομιακής μεταχείρησης των κατοίκων των νησιών εν σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Τέλος η προσφορά από τον τουρισμό είναι ένα μεγάλο θέμα για το αν πρέπει να επιβραβευθεί. Κατ΄αρχήν εφόσον τα εισοδήματα που παράγονται από τον Τουρισμό δεν φορολογούνται δεν προσφέρουν ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο. Δεύτερο εφόσον ο τουρίστας κάτοικος της ΕΕ δεν πληρώνει ΦΠΑ το κοινωνικό σύνολο δεν έχει έσοδα από μιά πλουτοπαραγωγική πηγή (φυσικό κεφάλαιο) που του ανήκει και έχει μόνο αυτός που το εκμεταλεύεται. Τρίτο ο τουρισμός είναι μία πολυέξοδη δραστηριότητα για το κοινωνικό σύνολο ( υποδομές, κεντρική διαφήμηση κλπ) που είναι παντελώς άδικο να επιστρέφει έστω και ένα ποσό στο κοινωνικό σύνολο.
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρώ ότι ένα μέτρο που δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του αφενός και από την άλλη είναι κοινωνικά άδικο για το σύνολο της κοινωνίας δεν έχει λόγο ύπαρξης.