Μεταρρύθμιση και Κράτος Δικαίου

[Κομπειλάδας]

Διαβάστε ένα άρθρο (συμμετοχή στις "Γνώμες" του NEWS 247) για το πελατειακό κομματικό και επιχειρηματικό σύστημα, που κατέρρευσε μεν στις τελευταίες εκλογές, χωρίς ωστόσο σήμερα, οι επαγγελματίες πολιτικοί μας να έχουν αντιληφθεί τις αιτίες της κρίσης
Παύλος Ελευθεριάδης, news247, Μάϊος 10 2013 09:59

Η κυβέρνηση θα κλείσει τον άλλο μήνα έναν χρόνο ζωής. Ο Γιάννης Στουρνάρας θα πρέπει να είναι περήφανος που ως υπουργός οικονομικών ανέστρεψε το κλίμα για την Ελλάδα, κατάφερε να πείσει τα κόμματα της συγκυβέρνησης ότι η «αναδιαπραγμάτευση» δεν μπορούσε να πετύχει τίποτε πέραν των ήδη συμφωνηθέντων και απέφυγε τον κίνδυνο βίαιης χρεοκοπίας. Οι δημοσκοπήσεις τον δικαιώνουν αφού τα κόμματα της αντιπολίτευσης παραμένουν σε χαμηλά σχετικά ποσοστά, δεδομένων των δημαγωγικών υποσχέσεών τους για έξοδο από την λιτότητα και επιστροφή με κάποιο μαγικό τρόπο στην προ του 2009 εποχή.
Δυστυχώς η δημοσιονομική προσαρμογή και η επιβίωσή μας στο διεθνές οικονομικό στερέωμα συνοδεύεται από τεράστιο κοινωνικό κόστος. Το χειρότερο, έγινε χωρίς να έχουν αλλάξει οι γεννεσιουργές αιτίες της χρεοκοπίας μας. Παραμένουμε μια χώρα χωρίς σοβαρούς θεσμούς, χωρίς αλληλεγγύη, χωρίς δικαιοσύνη. Η διαφθορά και η ευνοιοκρατία αντί να βελτιώνονται χειροτερεύουν. Η πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ είναι εύγλωττη. Ενώ αναγνωρίζει την σπουδαία δημοσιονομική προσαρμογή, καταδικάζει την κυβέρνηση για την άδικη πολιτική της να μην έχει ανοίξει τα κλειστά επαγγέλματα, να έχει μοιράσει το βάρος της προσαρμογής στους αδυνάτους και τους συνταξιούχους και έχοντας δείξει έλλειψη βούλησης να πατάξει την φοροδιαφυγή ιδίως των πλουσίων.
Η ίδια ακριβώς κριτική έγινε την Τετάρτη 8 Μαΐου και στο σχόλιο της σύνταξης της έγκυρης Financial Times, η οποία δίνει εύσημα στην Ελλάδα για την «μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία εν καιρώ ειρήνης» αλλά καταλήγει απαισιόδοξα ότι μόνο μια πραγματική πολιτική μεταβολή θα φέρει το ξεπέρασμα της κρίσης. Η εφημερίδα γράφει ότι αυτά που υποφέρουν οι απλοί Έλληνες οφείλονται όχι μόνο στις απότομες δημοσιονομικές περικοπές αλλά και στην επιλογή της κυβέρνησης «να συνεχίσουν να προστατεύονται οι προνομιούχοι μεταβιβάζοντας το μεγαλύτερο βάρος στους πιο αδύναμους ώμους».
Η πληγή της χώρας μας είναι το διεφθαρμένο, πελατειακό κομματικό και επιχειρηματικό σύστημα. Ο κόσμος αυτό το ξέρει. Στις εκλογές του Μαΐου του 2012 το σύστημα αυτό κατέρρευσε, βυθιζόμενο συνολικά στο 30% του εκλογικού σώματος από το 80% που είχε το 2009. Η απειλή της εξόδου από το ευρώ με την επικίνδυνη πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε στο σύστημα μια τελευταία ευκαιρία.
Η ευκαιρία σιγά σιγά χάνεται. Ακόμα και σήμερα που υποφέρουν εκατομμύρια Έλληνες από την ανεργία, την φτώχεια και την αβεβαιότητα η τρικομματική κυβέρνηση ασχολείται με τον διορισμό κομματικών στρατών, με ρουσφέτια και με την αμνήστευση των τραπεζικών που δάνεισαν παρανόμως τα πολιτικά κόμματα (ποιος ξέρει με ποιο αντάλλαγμα). Η κυβέρνηση ψήφισε εντελώς πρόσφατα μια άθλια ρύθμιση των προστίμων που είχαν επιβληθεί σε συνδυασμούς, επικεφαλής συνδυασμών και υποψήφιους στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές του 2010 για παραβάσεις της εκλογικής νομοθεσίας και ιδίως του νόμου 3870/2010.
Οι αποφάσεις αυτές ελήφθησαν στη βουλή με διακομματική συναίνεση. Για παράδειγμα οι βουλευτές που πρότειναν την μείωση των προστίμων των υποψηφίων, ήταν επτά βουλευτές από όλα σχεδόν τα κόμματα της βουλής. Ήταν οι βουλευτές Σταυρούλα Ξουλίδου (ΑΝ.ΕΛ.), Σ. Αναστασιάδης (Ν.Δ.), Ι. Δημαράς (ΑΝ.ΕΛΛ.), Π. Ρήγας (ΠΑΣΟΚ), Δ. Αναγνωστάκης (ΔΗΜΑΡ), Μιχ. Ταμήλος (Ν.Δ.) και Σοφία Σακοράφα (ΣΥΡΙΖΑ). Γράφω τα ονόματά τους για να μην τους ξεχάσουμε όταν με το καλό ξαναπάμε στην εφορία για να πληρώσουμε φόρους, κρατήσεις και πρόστιμα. Για όλους αυτούς, αλλά και για τα κόμματα που υπερψήφισαν την τροπολογία, η πάταξη της διαφθοράς και της συναλλαγής στην πολιτική ζωή είναι κάτι το δευτερεύον.
Εδώ λοιπόν βρίσκεται η τεράστια παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος. Οι επαγγελματίες πολιτικοί μας έχουν τόσο χάσει το ηθικό τους αισθητήριο - έχοντας ζήσει μια ζωή μέσα στην κομματική διαφθορά - που δεν έχουν καταλάβει τίποτε από τις αιτίες της κρίσης. Κανένα από τα κόμματα της βουλής δεν έχει κατανοήσει πόσο τρομακτικά έχει απομακρυνθεί η χώρα μας από την υπόλοιπη Ευρώπη σε θέματα δικαιοσύνης και κράτους δικαίου. Παρά την κρίση, στον πίνακα της Διεθνούς Διαφάνειας για την διαφθορά για το 2012 είμαστε 94οι μαζί με το Τζιμπουτί, την Ινδία και την Κολομβία, αλλά πολύ χαμηλότερα από την Σερβία, το Μαυροβούνιο και την Βουλγαρία. Στον αντίστοιχο πίνακα του Κράτους Δικαίου του World Justice Project για το 2012-13, είμαστε τελευταίοι από όλες τις χώρες της δυτικής Ευρώπης και από τις χαμηλότερες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενώ όλοι οι εταίροι μας στην Ευρώπη έχουν κάνει μεγάλα άλματα στην βελτίωση των θεσμών τους τα τελευταία 20 χρόνια, εμείς παραμένουμε μια αδύναμη δημοκρατία όπου οι οικονομικά και πολιτικά ισχυροί εκμεταλλεύονται τους αδυνάτους με την συνδρομή των κομματικών μας ηγεσιών (και την αδιαφορία των, από το 1989 παρανόμων και γι αυτό εξαρτημένων από τα κόμματα, τηλεοπτικών σταθμών).
Όσο δεν αντιμετωπίζουμε την έλλειψη κράτους δικαίου, την διαφθορά και τους αδύναμους θεσμούς η χώρα δεν θα πείσει κανέναν ότι είναι ελκυστικός χώρος επενδύσεων και ευκαιριών. Αντίθετα όλες οι ευκαιρίες θα πάνε σε σχετικά πιο ευνομούμενες χώρες, όπου όλοι νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια.
Η πρακτική των πολιτικών μας κομμάτων δείχνει ότι δεν καταλαβαίνουν ότι το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας και το πρόβλημα του κράτους δικαίου είναι εντελώς αλληλένδετα. Βλέπουν τη χώρα με τα μάτια της προ του 2009 κατάστασης όπου η «ανάπτυξη» ήταν αποτέλεσμα όχι ιδιωτικών επενδύσεων αλλά της διανομής χρημάτων και εύνοιας από το πολιτικό σύστημα στους εκλεκτούς του. Δυστυχώς, τα χρήματα των άλλων τελείωσαν απότομα. Η χώρα σήμερα για να βγεί από την κρίση χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, όπου οι πολίτες αλλά και οι ξένοι επενδυτές θα μπορούν να πιστεύουν στους κανόνες του παιχνιδιού, θα εμπιστεύονται τους πολιτικούς αντιπροσώπους τους στη βουλή και κανείς δεν θα φοβάται ότι οι ανταγωνιστές του ίσως έχουν καλύτερες γνωριμίες.
Όσο το πολιτικό μας προσωπικό παραμένει εθισμένο στη διαφθορά και την ευνοιοκρατία, η πραγματική μεταρρύθμιση της χώρας μας θα είναι αδύνατη. Η χώρα μας χρειάζεται τη δικαιοσύνη πολύ περισσότερο από τα χρήματα.

* Ο Παύλος Ελευθεριάδης διδάσκει στην Νομική Σχολή του Παενπιστημίου της Οξφόρδης και σχολιάζει την επικαιρότητα στο twitter στο @PEleftheriadis