mike1966 έγραψε:1. Πως εννοούμε τον όρο «Άμεση Δημοκρατία»;
Σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα ο όρος «Άμεση Δημοκρατία» αντιστοιχεί σε ένα σύστημα αποφάσεων οι οποίες λαμβάνονται με καθολική συμμετοχή αυτών τους οποίους αφορούν. Ως απαρχή της (με την έννοια της πρώτης εμφάνισης) θεωρείται η Αθήνα της κλασικής εποχής.
2. Πως φανταζόμαστε να λειτουργεί στις σημερινές συνθήκες (π.χ. πληθυσμιακή κατανομή, κοινωνικό, οικονομικό, μορφωτικό επίπεδο κλπ);
Με έναν μόνο τρόπο / προϋπόθεση: Σε μικρές ομάδες / κοινωνίες, υψηλού πολιτιστικού επιπέδου. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις ομάδων με κοινά οικονομικά συμφέροντα, (π.χ. συντεχνίες), όπου οι αποφάσεις έχουν σαφώς περιορισμένο αντικείμενο. (σ.σ.: Το πρόβλημα του πληθυσμιακού κριτηρίου είχε επισημανθεί και από τους αρχαίους Αθηναίους, όπου είχε υποδειχθεί ως όριο, ο πληθυσμός των 5.000 κατοίκων μιας κοινότητας ως ο μέγιστος δυνατός).
3. Υπάρχουν παραδείγματα εφαρμογής της; Πέτυχαν ή όχι και γιατί;
Πάρα πολλά παραδείγματα υπάρχουν, κυρίως για το λόγο ότι πολλοί αρέσκονταν να αυτοαποκαλούνται αμεσοδημοκράτες. Κατά τη γνώμη μου, την οποία αντλώ αποκλειστικά από ιστορικά δεδομένα, το πολίτευμα ουδέποτε εφαρμόστηκε πλήρως πουθενά. Για να τεκμηριώσω την άποψή μου, θα ανατρέξω υποχρεωτικά σε μερικά ιστορικά παραδείγματα:
– Στους πρωτεργάτες της συμμετοχικής Δημοκρατίας της Αθήνας των κλασικών χρόνων "πιστώνεται" μεν η "εφεύρεση" της εν λόγω διαδικασίας λήψης των αποφάσεων, καθώς και ολόκληρο το υπόλοιπο οικοδόμημα για την ορθή εκτέλεσή τους, "χρεώνεται" όμως το γεγονός ότι όλα αυτά ήσαν ζητήματα που αφορούσαν αποκλειστικά μια ελάχιστη αριθμητικά αριστοκρατική ελίτ, η οποία δεν περιλάμβανε ούτε τα άτομα θηλυκού γένους, ούτε τους λεγόμενους δούλους, οι οποίοι την εποχή εκείνη ισοδυναμούσαν περίπου με τα σημερινά υποζύγια, ούτε τους μέτοικους, δηλαδή αυτούς που δεν ήσαν γηγενείς, αλλά κατοικούσαν στα όρια της πόλης (Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήσαν οι μικροαστοί της εποχής). Ειρήσθω εν παρόδω, ότι αυτοί που "δεν" συμμετείχαν, (εντελώς συμπτωματικά(;)), ήσαν ακριβώς αυτοί που εργάζονταν με όρους δουλοπαροίκων στις "βιομηχανίες" της εποχής, και κάλυπταν όλες, μα όλες τις ανάγκες αυτών, που απερίσπαστοι πλέον ασχολούνταν αποκλειστικά με τη λήψη και την εφαρμογή των αποφάσεων.
– Χρήσιμο ιστορικό παράδειγμα, κατ' εμένα, αποτελεί επίσης η απόπειρα εφαρμογής αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών στις κοινότητες των Σοβιέτ της Τσαρικής Ρωσίας, πάνω στις οποίες "πάτησε" η λαϊκή επανάσταση του 1917. Η εξέλιξη αυτών των τοπικών (αγροτικών κυρίως) κοινοτήτων, είναι πολύ κατατοπιστική για το πού μπορούν να καταλήξουν αυτές οι "αγαθές λαϊκές προθέσεις", όταν επιχειρήσουν να μεταλλαχθούν σε συνολικό σύστημα εξουσίας και διακυβέρνησης μιας χώρας.
4. Πόσο και πως μπορεί να εφαρμοστεί στην ελληνική κοινωνία;
Σχεδόν καθόλου μέχρι στιγμής για τους εξής λόγους:
Όπως και παραπάνω εξήγησα, έχω τη γνώμη ότι το αίτημα για πλήρη εφαρμογή αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών μπορεί να απευθυνθεί μόνο σε εξαιρετικά προηγμένες (με όλη τη σημασία της λέξης) κοινωνίες, με εξαίρεση πάντα τις μικρές ομάδες που μπορούν να είναι τα πάντα, δηλαδή είτε συντεχνίες, είτε μικρές κοινωνικές ελίτ. Το πρόβλημα που κατά τη γνώμη μου εμποδίζει την εφαρμογή των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών είναι η ανομοιογένεια ως προς το μορφωτικό και εν γένει πολιτιστικό επίπεδο των μελών των σημερινών κοινωνιών. Πολύ κατατοπιστικό για την περίπτωση είναι το πόνημα του Ευ. Λεμπέση "Ἡ Τεράστια Κοινωνικὴ Σημασία τῶν Βλακῶν ἐν τῷ Συγχρόνῳ Βίῳ", όπου το πρόβλημα αυτό αναλύεται διεξοδικά. (Πρόκειται για πόνημα του 1941). Να σημειωθεί ότι το ζήτημα που αναλύει εκεί ο συγγραφέας είχε απασχολήσει έντονα και την ηγεσία της Επανάστασης των Μπολσεβίκων όταν αυτή ανέλαβε πλήρως την εξουσία.
5. Πως διασφαλίζεται το αδιάβλητο των ψηφοφοριών στην άμεση δημοκρατία;
Αυτό δεν νομίζω ότι είναι θέμα. Ήδη οι προλαλήσαντες έχουν αναφερθεί και συμφωνώ. Ίσως έχει δημιουργηθεί θέμα σε μας, το κόμμα των Πειρατών, λόγω των ηλεκτρονικών μας ψηφοφοριών, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα, που πιστεύω ότι η τεχνολογία στο μέλλον θα καταφέρει να το διαχειριστεί με επάρκεια.
6. Σε ειδικά θέματα, όπου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, είναι ορθό να έχουν όλοι λόγο και άποψη;
Έχω τη γνώμη ότι το ερώτημα αυτό έχει ήδη απαντηθεί από την απάντηση του 4, γι' αυτό θα επαναλάβω μονολεκτικά την άποψή μου: "σαφώς όχι".
Θα ήθελα, με την ευκαιρία, να πω κάτι και για το κόμμα μας, όπου βλέπω να γίνεται συστηματική αναφορά στον όρο "αμεσοδημοκρατία".
Έχω τη γνώμη ότι ο λόγος που το αίτημα της εφαρμογής αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών επανέρχεται στις μέρες μας, κυρίως από το κόμμα μας, είναι η μεγάλη και, μέχρι στιγμής, επιφανειακά τουλάχιστον, ειρηνική παγκόσμια επανάσταση που συντελείται με την εξέλιξη της τεχνολογίας της πληροφορικής. Ο λόγος που δήλωσα τη συμμετοχή μου σ' αυτό είναι ότι είμαι απολύτως σύμφωνος στη λογική ότι η χρονική, κοινωνική, πολιτική και τεχνολογική συγκυρία είναι συνθήκες που μπορούν να ευνοήσουν μια ακόμη απόπειρα εφαρμογής αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών, στο σύνολο του συστήματος διακυβέρνησης του πλανήτη.
Θέλω όμως εδώ να ξεκαθαρίσω δυο πράγματα;
– Δεν ευελπιστώ καθόλου ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί εντός των ορίων του δικού μου τουλάχιστον βιολογικού κύκλου.
– Έχω συνείδηση ότι το αίτημα της αμεσοδημοκρατίας καθώς και αυτό της αταξικής κοινωνίας, παραμένουν μέχρι στιγμής στη σφαίρα της ουτοπίας, μέχρι κάποιος να καταφέρει να τα ανασύρει από εκεί.
Με αυτούς τους όρους αγωνίζομαι, όπως αγωνίζομαι.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα ζητήσω συγνώμη για το "σεντόνι" αλλά επίσης θα επαναλάβω ότι σε τέτοια θέματα αδυνατώ να εκφραστώ διαφορετικά.