Προτάσεις για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
Δημοσιεύτηκε: 03 Μαρ 2012, 21:25
Σκέφτηκα και έγραψα ένα προσχέδιο προτάσεων για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Αν συμφωνείτε μπορούμε να το συζητήσουμε, να το διορθώσουμε (περιεχόμενο, ορθογραφία, στίξη), να προσθέσουμε και να αφαιρέσουμε και τέλος να το ψηφίσουμε. Μάλλον θα χρειαστούμε ένα Wiki.
Οι τεχνολογίες της πληροφορικής προσφέρουν τη δυνατότητα στα κράτη να απλοποιήσουν τις διαδικασίες που ακολουθούν στη δημόσια διοίκηση, να μειώσουν τη γραφειοκρατία και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου την τελευταία δεκαετία (TaxisNet, μηχανογράφηση δημοσίων οργανισμών και ασφαλιστικών ταμείων, ηλεκτρονικό σύστημα προμηθειών [1]) με αποτέλεσμα κάποιοι δημόσιοι φορείς να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και μέσω του Διαδικτύου. Εντούτοις, η κατάσταση χρήζει σημαντικής βελτίωσης, καθώς παραμένουμε ουραγοί σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες [2][3][4] τη στιγμή μάλιστα που οι πολίτες επιθυμούν την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης [5]. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η γραφειοκρατία και η μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας [6], χαμένες ώρες αναμονής για πολίτες και επιχειρήσεις, καθώς και εικόνες ντροπής ταλαιπωρίας σε ουρές που παραπέμπουν σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.
Οι προτάσεις μας για τις αλλαγές που είναι επιτακτική ανάγκη να πραγματοποιηθούν στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι οι παρακάτω:
• Μετατροπή όλων των εσωτερικών διαδικασιών των δημόσιων φορέων σε ηλεκτρονικές: Οι εσωτερικές διαδικασίες των δημόσιων υπηρεσιών χαρακτηρίζονται από υπερβολική γραφειοκρατία και συνήθως αχρείαστη πολυπλοκότητα. Η μετατροπή όλων των εσωτερικών διαδικασιών σε ηλεκτρονικές με την υιοθέτηση πληροφοριακών συστημάτων έχει ως αποτέλεσμα την αποτελεσματικότερη λειτουργία του δημοσίου και την ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, τη μείωση του κόστους λειτουργίας των υπηρεσιών (μείωση γραφικής ύλης) και τη μείωση του αριθμού των υπαλλήλων που απαιτούνται για τη λειτουργία των υπηρεσιών.
• Παροχή όλων των υπηρεσιών των δημόσιων φορέων σε πολίτες και επιχειρήσεις από το Διαδίκτυο: Κάθε δημόσιος φορέας παρέχει το σύνολο των υπηρεσιών του (εφόσον είναι εφικτό) και από το Διαδίκτυο. Οι συναλλασσόμενοι έχουν τη δυνατότητα να λάβουν πιστοποιητικά, να πραγματοποιήσουν πληρωμές και να επικοινωνήσουν και να υποβάλουν ερωτήματα στους φορείς από απόσταση, χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται να δοθεί στην παροχή αυτών των υπηρεσιών και σε κινητές συσκευές, οι περισσότερες από τις οποίες επιτρέπουν την πλοήγηση στο Διαδίκτυο και τις οποίες οι χρήστες τους έχουν διαρκώς μαζί τους.
• Διασύνδεση τμημάτων πληροφοριακών συστημάτων διαφορετικών δημόσιων φορέων: Αυτή τη στιγμή τα πληροφοριακά συστήματα των φορέων δημόσιας διοίκησης είναι απομονωμένα το ένα από το άλλο. Αυτό, εν μέρει είναι αναμενόμενο λόγω της απουσίας κοινών προτύπων και της χρήσης διαφορετικών τεχνολογιών για την υλοποίηση κάθε πληροφοριακού συστήματος. Ως εκ τούτου για την επικοινωνία μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών απαιτούνται αργές, γραφειοκρατικές διαδικασίες, τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις καλείται ο ίδιος ο πολίτης να διεκπεραιώσει. Για παράδειγμα, ένας ελεύθερος επαγγελματίας για να θεωρήσει τα βιβλία του στη ΔΟΥ χρειάζεται να λάβει από τον ασφαλιστικό φορέα του πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας. Αν τα συστήματα των ασφαλιστικών ταμείων και του Υπουργείου Οικονομικών μπορούσαν να επικοινωνήσουν ο έλεγχος για το αν ο ελεύθερος επαγγελματίας είναι ασφαλιστικά ενήμερος θα γινόταν αυτόματα χωρίς τη μεσολάβηση του ενδιαφερόμενου ή κάποιου δημοσίου υπαλλήλου.
• Αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί ελέγχου: Η εφαρμογή πληροφοριακών συστημάτων στο δημόσιο τομέα και η διασύνδεσή τους επιτρέπουν την ανάπτυξη αυτοματοποιημένων μηχανισμών ελέγχου. Οι μηχανισμοί ελέγχου λειτουργούν συνδυάζοντας στοιχεία από βάσεις δεδομένων διαφορετικών φορέων και επομένως ο εντοπισμός παραβατών γίνεται πιο αποτελεσματικός. Επιπλέον, η απουσία παρέμβασης ανθρώπινου παράγοντα λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς τη διαφθορά και το χρηματισμό δημοσίων λειτουργών.
• Ψηφιοποίηση υλικού και αρχείου δημόσιων υπηρεσιών: Οι δημόσιοι φορείς διαθέτουν τεράστια σε μέγεθος, έντυπα αρχεία. Ο όγκος τους, καθώς και το μέσο αποθήκευσης δυσχεραίνουν την αναζήτηση και την επεξεργασία πληροφορίας, ενώ οδηγούν και σε καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Πιστεύουμε πως είναι απαραίτητο να επεκταθεί και να ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση των αρχείων όλων των φορέων του δημόσιου τομέα.
Είναι προφανές ότι οι προτάσεις του Κόμματος Πειρατών Ελλάδας μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά:
• στη μείωση του μεγέθους του δημόσιου τομέα, του κόστους λειτουργίας του και την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού
• στη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, μέσω της δημιουργίας ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την επιχειρηματικότητα
• στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών
• στην αντιμετώπιση της διαφθοράς
• στην αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω των αποτελεσματικότερων ελέγχων
Αναμφίβολα, οι παραπάνω προτάσεις έχουν σημαντικό κόστος υλοποίησης, πιστεύουμε όμως πως τα κέρδη και τα οφέλη από την εφαρμογή τους είναι πολλαπλάσια. Ιδιαίτερη προσοχή θεωρούμε πως πρέπει να δοθεί στην κοστολόγηση των εφαρμοζόμενων τεχνολογικών λύσεων. Δυστυχώς, κατά καιρούς έχουν υλοποιηθεί συστήματα πληροφορικής για δημόσιους φορείς με προϋπολογισμένο κόστος κατά πολύ υψηλότερο του πραγματικού. Πολύ σημαντικός παράγοντας για τη μείωση του κόστους υλοποίησης και προμήθειας των απαραίτητων συστημάτων μπορεί να αποδειχθεί το λογισμικό ανοιχτού κώδικα [7].
Κατά τη γνώμη μας, οι λύσεις που προτείνουμε πρέπει να βρουν εφαρμογή σε ένα γενικότερο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία τους είναι η εκπαίδευση και η σωστή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Επιπλέον, η απαραίτητη κρίνεται και η απλοποίηση των διαδικασιών που προβλέπουν οι νόμοι για τη λειτουργία του κράτους. Με αυτές τις ιδέες δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Ήδη, τόσο στο μακρινό όσο και στο πρόσφατο παρελθόν, οι επαγγελματίες της πολιτικής έχουν εξαγγείλει πολλάκις τη μείωση της γραφειοκρατίας και την υιοθέτηση της τεχνολογίας στο δημόσιο τομέα [8][9]. Καθώς το πλάνο υπάρχει [10], μόνο αυτοί ξέρουν γιατί ενώ βρισκόμαστε στο 2012, αυτό δεν έχει γίνει πραγματικότητα.
[1] http://www.infocom.gr/wp-content/upload ... /eshdp.pdf
[2] http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_a ... 011_380992
[3] http://www.ekt.gr/content/display?prnbr=82722
[4] http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_a ... 010_334603
[5] http://www.express.gr/news/ellada/25128 ... 51281.php3
[6] http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_art ... 012_473881
[7] http://ec.europa.eu/information_society ... dex_en.htm
[8] http://www.vlioras.gr/Philologia/Compos ... kratia.htm
[9] http://www.ypes.gr/el/MediaCenter/Minis ... 74335b17fa
[10] http://www.infocom.gr/wp-content/upload ... egy_pt.pdf
Οι τεχνολογίες της πληροφορικής προσφέρουν τη δυνατότητα στα κράτη να απλοποιήσουν τις διαδικασίες που ακολουθούν στη δημόσια διοίκηση, να μειώσουν τη γραφειοκρατία και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου την τελευταία δεκαετία (TaxisNet, μηχανογράφηση δημοσίων οργανισμών και ασφαλιστικών ταμείων, ηλεκτρονικό σύστημα προμηθειών [1]) με αποτέλεσμα κάποιοι δημόσιοι φορείς να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και μέσω του Διαδικτύου. Εντούτοις, η κατάσταση χρήζει σημαντικής βελτίωσης, καθώς παραμένουμε ουραγοί σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες [2][3][4] τη στιγμή μάλιστα που οι πολίτες επιθυμούν την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης [5]. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η γραφειοκρατία και η μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας [6], χαμένες ώρες αναμονής για πολίτες και επιχειρήσεις, καθώς και εικόνες ντροπής ταλαιπωρίας σε ουρές που παραπέμπουν σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.
Οι προτάσεις μας για τις αλλαγές που είναι επιτακτική ανάγκη να πραγματοποιηθούν στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι οι παρακάτω:
• Μετατροπή όλων των εσωτερικών διαδικασιών των δημόσιων φορέων σε ηλεκτρονικές: Οι εσωτερικές διαδικασίες των δημόσιων υπηρεσιών χαρακτηρίζονται από υπερβολική γραφειοκρατία και συνήθως αχρείαστη πολυπλοκότητα. Η μετατροπή όλων των εσωτερικών διαδικασιών σε ηλεκτρονικές με την υιοθέτηση πληροφοριακών συστημάτων έχει ως αποτέλεσμα την αποτελεσματικότερη λειτουργία του δημοσίου και την ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, τη μείωση του κόστους λειτουργίας των υπηρεσιών (μείωση γραφικής ύλης) και τη μείωση του αριθμού των υπαλλήλων που απαιτούνται για τη λειτουργία των υπηρεσιών.
• Παροχή όλων των υπηρεσιών των δημόσιων φορέων σε πολίτες και επιχειρήσεις από το Διαδίκτυο: Κάθε δημόσιος φορέας παρέχει το σύνολο των υπηρεσιών του (εφόσον είναι εφικτό) και από το Διαδίκτυο. Οι συναλλασσόμενοι έχουν τη δυνατότητα να λάβουν πιστοποιητικά, να πραγματοποιήσουν πληρωμές και να επικοινωνήσουν και να υποβάλουν ερωτήματα στους φορείς από απόσταση, χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται να δοθεί στην παροχή αυτών των υπηρεσιών και σε κινητές συσκευές, οι περισσότερες από τις οποίες επιτρέπουν την πλοήγηση στο Διαδίκτυο και τις οποίες οι χρήστες τους έχουν διαρκώς μαζί τους.
• Διασύνδεση τμημάτων πληροφοριακών συστημάτων διαφορετικών δημόσιων φορέων: Αυτή τη στιγμή τα πληροφοριακά συστήματα των φορέων δημόσιας διοίκησης είναι απομονωμένα το ένα από το άλλο. Αυτό, εν μέρει είναι αναμενόμενο λόγω της απουσίας κοινών προτύπων και της χρήσης διαφορετικών τεχνολογιών για την υλοποίηση κάθε πληροφοριακού συστήματος. Ως εκ τούτου για την επικοινωνία μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών απαιτούνται αργές, γραφειοκρατικές διαδικασίες, τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις καλείται ο ίδιος ο πολίτης να διεκπεραιώσει. Για παράδειγμα, ένας ελεύθερος επαγγελματίας για να θεωρήσει τα βιβλία του στη ΔΟΥ χρειάζεται να λάβει από τον ασφαλιστικό φορέα του πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας. Αν τα συστήματα των ασφαλιστικών ταμείων και του Υπουργείου Οικονομικών μπορούσαν να επικοινωνήσουν ο έλεγχος για το αν ο ελεύθερος επαγγελματίας είναι ασφαλιστικά ενήμερος θα γινόταν αυτόματα χωρίς τη μεσολάβηση του ενδιαφερόμενου ή κάποιου δημοσίου υπαλλήλου.
• Αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί ελέγχου: Η εφαρμογή πληροφοριακών συστημάτων στο δημόσιο τομέα και η διασύνδεσή τους επιτρέπουν την ανάπτυξη αυτοματοποιημένων μηχανισμών ελέγχου. Οι μηχανισμοί ελέγχου λειτουργούν συνδυάζοντας στοιχεία από βάσεις δεδομένων διαφορετικών φορέων και επομένως ο εντοπισμός παραβατών γίνεται πιο αποτελεσματικός. Επιπλέον, η απουσία παρέμβασης ανθρώπινου παράγοντα λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς τη διαφθορά και το χρηματισμό δημοσίων λειτουργών.
• Ψηφιοποίηση υλικού και αρχείου δημόσιων υπηρεσιών: Οι δημόσιοι φορείς διαθέτουν τεράστια σε μέγεθος, έντυπα αρχεία. Ο όγκος τους, καθώς και το μέσο αποθήκευσης δυσχεραίνουν την αναζήτηση και την επεξεργασία πληροφορίας, ενώ οδηγούν και σε καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Πιστεύουμε πως είναι απαραίτητο να επεκταθεί και να ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση των αρχείων όλων των φορέων του δημόσιου τομέα.
Είναι προφανές ότι οι προτάσεις του Κόμματος Πειρατών Ελλάδας μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά:
• στη μείωση του μεγέθους του δημόσιου τομέα, του κόστους λειτουργίας του και την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού
• στη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, μέσω της δημιουργίας ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την επιχειρηματικότητα
• στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών
• στην αντιμετώπιση της διαφθοράς
• στην αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω των αποτελεσματικότερων ελέγχων
Αναμφίβολα, οι παραπάνω προτάσεις έχουν σημαντικό κόστος υλοποίησης, πιστεύουμε όμως πως τα κέρδη και τα οφέλη από την εφαρμογή τους είναι πολλαπλάσια. Ιδιαίτερη προσοχή θεωρούμε πως πρέπει να δοθεί στην κοστολόγηση των εφαρμοζόμενων τεχνολογικών λύσεων. Δυστυχώς, κατά καιρούς έχουν υλοποιηθεί συστήματα πληροφορικής για δημόσιους φορείς με προϋπολογισμένο κόστος κατά πολύ υψηλότερο του πραγματικού. Πολύ σημαντικός παράγοντας για τη μείωση του κόστους υλοποίησης και προμήθειας των απαραίτητων συστημάτων μπορεί να αποδειχθεί το λογισμικό ανοιχτού κώδικα [7].
Κατά τη γνώμη μας, οι λύσεις που προτείνουμε πρέπει να βρουν εφαρμογή σε ένα γενικότερο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία τους είναι η εκπαίδευση και η σωστή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Επιπλέον, η απαραίτητη κρίνεται και η απλοποίηση των διαδικασιών που προβλέπουν οι νόμοι για τη λειτουργία του κράτους. Με αυτές τις ιδέες δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Ήδη, τόσο στο μακρινό όσο και στο πρόσφατο παρελθόν, οι επαγγελματίες της πολιτικής έχουν εξαγγείλει πολλάκις τη μείωση της γραφειοκρατίας και την υιοθέτηση της τεχνολογίας στο δημόσιο τομέα [8][9]. Καθώς το πλάνο υπάρχει [10], μόνο αυτοί ξέρουν γιατί ενώ βρισκόμαστε στο 2012, αυτό δεν έχει γίνει πραγματικότητα.
[1] http://www.infocom.gr/wp-content/upload ... /eshdp.pdf
[2] http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_a ... 011_380992
[3] http://www.ekt.gr/content/display?prnbr=82722
[4] http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_a ... 010_334603
[5] http://www.express.gr/news/ellada/25128 ... 51281.php3
[6] http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_art ... 012_473881
[7] http://ec.europa.eu/information_society ... dex_en.htm
[8] http://www.vlioras.gr/Philologia/Compos ... kratia.htm
[9] http://www.ypes.gr/el/MediaCenter/Minis ... 74335b17fa
[10] http://www.infocom.gr/wp-content/upload ... egy_pt.pdf