Μόνο 4 χώρες της Ε.Ε. έχουν νομοθεσία για προστασία ανθρώπων όπως ο Σνόουντεν
enet.gr, Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013
Του ΠΟΛΥΔΕΥΚΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ (*)
Οι αντιδράσεις των χωρών της Ε.Ε. στις αποκαλύψεις για τις παρακολουθήσεις των τηλεπικοινωνιών πολιτικών, διπλωματών, επιχειρηματιών κι ακόμη και απλών πολιτών από τις αμερικανικές υπηρεσίες έμειναν, κατά πολύ, άνευ ουσίας.
Η κύρια θιγόμενη και αντιδρώσα Γερμανία περισσότερο έδειξε ότι επιθυμεί να αποτελέσει στο εξής μέλος της λέσχης των 5 αγγλοσαξονικών χωρών (ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία) που συνεργάζονται στενά στον τομέα συλλογής πληροφοριών και δεσμεύονται να μην αλληλοκατασκοπεύονται, παρά να καταπολεμηθούν ριζικά οι εν λόγω υποκλοπές. Οι υπεύθυνοι των γερμανικών υπηρεσιών που επισκέφθηκαν τους ομολόγους τους στην Ουάσιγκτον φαίνεται ότι είχαν και τέτοιου είδους συνομιλίες. Η δε καγκελάριος Μέρκελ ήταν μεταξύ εκείνων των Ευρωπαίων ηγετών που έστειλαν στις καλένδες την υιοθέτηση από την Ε.Ε. ανανεωμένης νομοθεσίας για την προστασία των ηλεκτρονικών δεδομένων των πολιτών.
Ο λόγος για το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 24-25.10, το οποίο εν τω μέσω της κορύφωσης των αποκαλύψεων για τις αμερικανικές υποκλοπές και του σάλου που ξεσηκώθηκε σε ΜΜΕ, κυβερνήσεις, πολιτικούς χώρους κ.λπ. παρέπεμψε την ολοκλήρωση Κανονισμού της Κομισιόν για την προστασία των δεδομένων και αναθεωρημένης Οδηγίας για την κυβερνοασφάλεια έως και το 2015. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε βασικό θέμα τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς τηλεπικοινωνιών και ενώ έρευνες δείχνουν ότι η δυσπιστία των πολιτών/καταναλωτών για την ασφάλεια των δικτύων μπορεί να μειώνει τους τζίρους της ψηφιακής οικονομίας έως και 0,3% του ΑΕΠ της Ε.Ε. Με δεδομένο δε ότι η προαναφερόμενη νομοθεσία, όταν εγκριθεί, θέλει περίπου δύο χρόνια για να εφαρμοστεί στο εσωτερικό δίκαιο, η θεσμική θωράκιση των ευρωπαϊκών τηλεπικοινωνιών θα πάρει καιρό.
Τα προαναφερόμενα νομοθετήματα, στοχεύοντας στην ανανέωση ξεπερασμένης νομοθεσίας του 1995 και του 2001, προβλέπουν μεταξύ άλλων: σταδιακή ενοποίηση των αρχών προστασίας δεδομένων των χωρών-μελών και είσοδο της European Data Protection Supervision στον έλεγχο των εσωτερικών δικτύων, υποχρεωτική δημιουργία τμημάτων προστασίας δεδομένων σε όλους τους παρόχους και επιβολή μεγάλων προστίμων στους ίδιους στην περίπτωση που διαπιστωθεί συνέργεια σε υποκλοπές.
Ωστόσο, τα κείμενα αυτά πηγαινοέρχονται μεταξύ Κομισιόν, Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου από τις αρχές του 2011 και δεν ευδοκιμούν, παρά την πίεση που ασκεί για υιοθέτηση μια αρκετά μεγάλη ομάδα χωρών-μελών, με επικεφαλής τη Γαλλία. Ο λόγος είναι ότι μια άλλη ομάδα κρατών, της οποίας ηγείται η Βρετανία, αντιδρά σε σημεία της προαναφερόμενης νομοθεσίας, κρίνοντάς την γραφειοκρατική για τους παρόχους, αλλά και αρνούμενη την υπαγωγή των εθνικών αρχών προστασίας σε μια ευρωπαϊκή. Στη δε σχετική συζήτηση στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Γερμανία έριξε το βάρος της υπέρ της καθυστέρησης της διαδικασίας.
Η Επιτροπή εν συνεχεία δήλωσε ότι ερμηνεύει διαφορετικά τα συμπεράσματα της Συνόδου (όπου το 2015 αναφέρεται ως περιθώριο) και πως θα επιδιώξει την ολοκλήρωση της νομοθετικής πρωτοβουλίας της από το Συμβούλιο έως την ερχόμενη άνοιξη, με χρήση της ειδικής πλειοψηφίας. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρει διαδικαστικά.
Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία του Electronic Privacy Information Center, συνεχίζουν να επενδύουν μετά την 11η Σεπτέμβρη 2001 περίπου 40 δισ. $ κατ' έτος στον τομέα συλλογής πληροφοριών και ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων. Ακόμη, όπως σημειώνει η Διεθνής Διαφάνεια, μόνο 4 χώρες της Ε.Ε. διαθέτουν νομοθεσία για προστασία ατόμων που προβαίνουν, όπως ο Σνόουντεν, σε τέτοιου τύπου αποκαλύψεις με προσωπικό κίνδυνο. Δεκαέξι χώρες παρέχουν περιορισμένη προστασία και 7 (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα) καμιά.
(*) δημοσιογράφου -κοινωνιολόγου